امروزه برج‌ها و ساختمان‌های چند طبقه بخش‌های مهمی از شهرها و حتی شهرستان‌ها را تشکیل می‌دهند اما زندگی در چنین ساختمان‌هایی همیشه ترس از جابه‌جایی میان طبقات را برای ساکنان به همراه دارد به خصوص اگر به خاطر بیماری یا کهولت سن این امر برایشان دشوارتر شده باشد، برای همین هم آسانسورها بخش‌های مهمی از این ساختمان‌ها هستند که قرار است بخش عمده‌ای از نیازهای ساکنان را برطرف سازند و جابه‌جایی میان طبقات را تا حد ممکن سهولت بخشند.
اما این امر به ساختمان‌های چند طبقه محدود نمی‌شود بلکه در ساختمان‌هایی با پله‌های کمتر یا سازه‌های دیگر مانند کشتی‌ها یا حمل بارهای بسیار سنگین هم استفاده از انواع آسانسور رایج است.
این آسانسورها قرار است افراد یا بارها را به صورت عمودی میان طبقات جابه‌جا کنند. اما آسانسورها انواع گوناگونی دارند که همین امر ما را با این پرسش مواجه می‌کند، “بهترین آسانسور کدام است؟”. پرسشی که بناست تا در این مطلب به آن پاسخ دهیم.
انواع آسانسور
اولین آسانسورهایی که به شکلهای امروزی آن نزدیک‌تر است در سال 1743 با عنوان صندلی پرنده در کاخ لویی پانزدهم مورد استفاده قرار گرفت. با مطالعه تاریخچه آسانسور متوجه می‌شویم که در سال 1850 اولین آسانسور هیدرولیک ساخته شد که با نیروی بخار کار می‌کرد.
این‌ها نقطه‌های آغازین ظهور این پدیده بودند که با پیشرفت روزافزون تکنولوژی روز به روز بر کیفیت آن اضافه و به وسیله‌ای با کاربری مناسب تبدیل شد.
همه‌ی آسانسورها به وسیله‌ی یک موتور الکتریکی کار می‌کنند که این موتورها از توان‌های مختلفی برخوردارند و بر این اساس سرعت‌شان هم متفاوت خواهد بود. انواع آسانسور عبارت است از:
- آسانسورهای هیدرولیکی
- آستانسورهای کششی
- آسانسورهای پانوراما
- آسانسورهای بالابرنده
- آسانسورهای پنومتاتیک
- و…
عوامل مهم در انتخاب بهترین آسانسور
اینکه بهترین نوع آسانسور کدام است در واقع به نیازهای کاربران آنها و عوامل محیطی مانند نوع و ارتفاع ساختمان، محل قرار گرفتن آن و مکانیسم چاله و… بستگی دارد که مبنا قرار دادن هر یک، خود تقسیمات دیگری را به دنبال می‌آورد.
آسانسورها با توجه به سیستم و نوع مکانیسم چاله به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
- آسانسورهای هیدرولیکی
- آسانسور کششی
- آسانسورهای بدون موتورخانه
- آسانسورهای شیشه‌ای
آسانسورهای هیدرولیکی برای ساختمان‌های کم ارتفاع مناسب‌تر هستند. آسانسورهای هیدرولیکی انواع تقریبا استانداردی از آسانسورهای خانگی در سطح ابتدایی هستند که معمولا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این آسانسورها از یک پیستون هیدرولیکی برای بالا و پایین بردن کابین در یک حرکت صاف و با حداقل لرزش، صدا یا فرسودگی در دستگاه، استفاده می‌کنند. اما این آسانسورها معایبی هم دارند مثلا برای نصب اکثر مدل‌ها باید تغییرات قابل توجهی در ساختمان اعمال شود و به تجهیزات بسیاری هم نیازمند است که این باعث می‌شود برای فضاهای محدود گزینه‌ی مناسبی نباشد. در مطلب انواع آسانسور هیدرولیکی به بررسی دقیق این مدل از آسانسورها به صورت جامع پرداخته‌ایم.
آسانسورهای کششی برای ساختمان‌های دارای ارتفاع متوسط(4 تا 11 طبقه) و بلند(12 به بالا) مناسب‌تر هستند و سرعت آنها نیز در مقایسه با آسانسورهای هیدرولیکی بهتر است. علاوه بر این استفاده از وزنه‌ی تعادل در ساختار آنها باعت بهبود کیفیت شده است.
انواع آسانسورهای کششی عبارتند از: آسانسورهای کششی گیربکس دار و گیرلس.
آسانسورهای کششی در مقایسه با آسانسورهای هیدرولیکی به فضای کمتری احتیاج خواهند داشت اما انجام تعمیرات و کارهای مربوط به سرویس و نگهداری از آنها تا حدودی دشوارتر است.
آسانسورهای کششی به دلیل استفاده از کابل‌های فولادی معمولا ایمنی بسیار بالایی دارند به گونه‌ای که در صورت خرابی یکی از این کابل‌ها، چندین کابل دیگر برای حفظ کابین وجود خواهد داشت اما به نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی قادر به تحمل وزن کمتری هستند.
آسانسورهای بدون موتورخانه ساده‌ترین طراحی را دارند که معمولا از یک سکوی بالابر استفاده می‌کند و فقط ایجاد یک حفره در طبقه‌ی فوقانی نیاز است. این امر هزینه‌های نصب را تا حد ممکن کاهش می‌دهد.
همچنین آزادی عمل بیشتری برای انتخاب محل نصب وجود دارد و گزینه‌ی خوبی برای افرادی‌ست که می‌خواهند از طبقه‌ی پایین مستقیماً به اتاق خواب خود بروند.
آسانسور شیشه ای یا پانوراما با توجه به عدم نیاز به چاله و ظرافت و کوچکی ابعاد در طراحی، گزینه‌های مناسبی برای ساختمان‌های مدرن و امروزی هستند. آسانسورهای شیشه‌ای یا پاناروما آسانسورهایی هستند که در طراحی آنها به زیبایی بصری بسیار توجه شده و برای مکان‌های لوکس یا خانه‌هایی که آسانسور بخشی از دکور آن است گزینه‌ی بسیار مناسبی هستند.
این آسانسورها در شکل‌ها و ابعاد مختلف ساخته شده‌اند، شیشه‌ی به کار رفته در آنها بسیار بادوام است و تمیز نگه داشتن‌شان معمولا کار ساده‌ای است و به هنگام جابه‌جایی، چشم‌اندازی سراسری به مسافران می‌دهند.
از آنجایی که این آسانسورها به عنوان واحدهای مستقل از ساختمان نصب می‌شوند به کمترین تغییرات در ساختار خانه نیاز دارند و چون متناسب با معماری خانه طراحی می‌شوند به لحاظ مقاوم‌سازی نمونه‌های بسیار خوبی هستند اما هزینه‌ی بالا برای تعمیرات و نگهداری از معایب این آسانسورهاست.
آسانسورهای پنوماتیک بسیار محبوب هستند و از فشار هوا برای جابه‌جایی کابین استفاده می‌کنند. با کاهش فشار در بالای کابین، سیستم، نیرویی رو به بالا ایجاد می‌کند که به آرامی و بی‌صدا کابین را به سمت بالا می‌کشد و این حرکت بالعکس نیز تکرار می‌شود.
این مدل‌ها به ماشین‌آلات و سایر لوازم نیازی ندارند و به همین دلیل به فضای بسیار کمی احتیاج خواهند داشت. علاوه بر آن به گودال نیاز ندارند و طراحی مستقل هزینه‌های مربوط به نصب را بسیار کم می‌کنند.
ویژگی‌های بهترین آسانسور چیست؟
برای طراحی بهترین آسانسور که با انواع ویژگی‌ها و کاربردهای متنوع همخوانی دارد، موارد مختلفی باید در نظر گرفته شود. برخی از اصلی‌ترین مشخصات و ویژگی‌ها عبارتند از:
- موتور و سیستم حرکتی: موتور آسانسور باید قدرتمند باشد و قابلیت تحمل بارهای سنگین را داشته باشد. برای مثال، موتور گیرلس (Gearless Motor) که کارآمدتر و بی‌صداتر است، برای ساختمان‌هایی با استفاده مداوم و شدید ایده‌آل است. از طرفی برای ساختمان‌هایی با استفاده متوسط، موتورهای هیدرولیک مناسب‌تر خواهند بود.
- طبقه‌بندی کاربری: بسته به اینکه آسانسور در چه نوع ساختمانی استفاده می‌شود، ممکن است مشخصات متفاوتی داشته باشد. برای مثال، آسانسور مسافربری باید امکاناتی برای راحتی و ایمنی مسافران مانند دوربین مداربسته و تهویه مناسب داشته باشد، در حالی که آسانسورهای باربری باید کف صاف و استحکام بالا جهت تحمل وزن‌های سنگین را داشته باشند.
- درب‌های آسانسور: نوع درب‌ها براساس کاربری آسانسور متغیر است. برای مثال، درب‌های تلسکوپی برای مواردی که فضای کمتری در اختیار است استفاده می‌شوند. حال آنکه برای باربری، استفاده از درب‌های لولایی که دوام بیشتری دارند و باز و بسته شدن آنها سریع‌تر است، مرسوم است.
- تکنولوژی کنترل و نظارت: سیستم‌های پیشرفته کنترل نظیر VVVF (محدود کننده سرعت ولتاژ متغیر و فرکانس متغیر) باعث می‌شوند آسانسورها با سرعت ثابت و بدون تکان‌های ناگهانی حرکت کنند که آسایش مسافران را تأمین می‌کند.
- امنیت و استانداردها: تمامی آسانسورها باید معیارهای ایمنی مشخصی را پیروی کنند که شامل سیستم‌های اضطراری، توقف خودکار در مواقع بحرانی، دکمه‌های هشدار و تجهیزات نجات مسافران در مواقع خرابی است.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی: استفاده از تکنولوژی‌های کاهنده مصرف انرژی مانند روشنایی LED و سیستم‌های اسلیپ مد برای موتور، می‌تواند به کاهش هزینه‌های جاری کمک کند.
- دسترس‌پذیری و راحتی: به خصوص برای افراد معلول و سالمند، ویژگی‌هایی مانند ارتفاع دکمه‌های مناسب، اعلام کننده صوتی طبقات و فضای کافی در داخل کابین در نظر گرفته شود.
- طراحی داخلی و خارجی: بسته به زیبایی‌شناسی و معماری ساختمان، طراحی کابین و درب‌ها می‌تواند متفاوت باشد تا با نمای داخلی و خارجی ساختمان هماهنگی داشته باشد.
به طور خلاصه، بهترین آسانسور آن است که تمامی نیازها و الزامات کاربری ساختمان را در کنار اصول ایمنی، راحتی و بهره‌وری انرژی به بهترین شکل ممکن تأمین کند.
بهترین آسانسور بر حسب نوع ساختمان
آسانسورها براساس نوع ساختمان یا محیطی که در آن به کار می‌روند نیز باید از ویژگی‌های متفاوتی برخوردار و با موقعیت و شرایط آن ساختمان هماهنگ باشند که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
یکی از ویژگی‌های بهترین آسانسور برای ساختمان مربوط به آسانسورهایی می‌شود که در بیمارستان‌ها به کار می‌روند؛ یعنی آسانسورهای تخت‌بر یا برانکاردبر که باید حرکتی آهسته و بدون تکان‌های احتمالی داشته باشند و در زمان قطعی برق هم بتوانند به کار خود ادامه دهند.
آسانسورهای مختص ساختمان مسکونی یا هوم لیفت خانگی هم انواع گوناگونی دارند. مثلا نوع مسافربر که در مقایسه با آسانسورهای صنعتی یا تجاری ابعاد کوچکتری دارند و می‌توانند در داخل ساختمان باشند یا بالابرنده‌هایی که می‌توانند در مسیر راه‌پله مورد استفاده قرار گیرند.
آسانسورهای ویلچربر نیز در این دسته قرار می‌گیرند. این آسانسورها علاوه بر اینکه دسترسی به طبقات را برای افراد راحت‌تر می‌کنند به خانه نیز ظاهر بهتری می‌دهند و وابستگی افراد کم‌توان به حضور همیشگی یک مراقب را کاهش می‌دهند. علاوه بر این‌ها، وجود آسانسور در یک ساختمان، ارزش آن را به هنگام فروش افزایش می‌دهد.
آسانسور حمل بار هم دیگر مدل آسانسور به حساب می‌آید. آسانسورهای باری در ابعاد کوچک، آسانسورهایی که برای حمل محصولات کشاورزی به کار می‌روند و یا آسانسورهای باریِ صنعتی از جمله مدل‌های این نوع آسانسور به شمار می‌روند.
در ادامه برای سهولت بیشتر و دسترسی آسان‌تر می‌توانید ویژگی‌های مربوط به هر یک از آسانسورها را به صورت طبقه‌بندی شده در جدول ملاحظه کنید:
| قیمت | مزایا | بالاترین سرعت | نوع آسانسور |
| بسته به متریال (کاستوم) |
| 1 متر بر ثانیه
| هیدرولیکی |
| بسته به متریال (کاستوم) |
| 2.5 متر بر ثانیه | کششی |
| در بلندمدت مقرون به صرفه |
| 6 متر بر ثانیه
| بدون موتورخانه |
| لوکس |
| 7 متر بر ثانیه | شیشه‌ای |
| لوکس |
| 6 متر بر ثانیه | پنوماتیک |
| بسته به متریال (کاستوم) |
| یک متر بر ثانیه | حمل بار |
سخن پایانی
به طور خلاصه، آسانسورها با توجه به مکانیسم‌های به کار رفته در آنها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که خود آنها مدل‌های گوناگون دیگری را در بر می‌گیرند. به هنگام خرید پکیج آسانسور باید به نکاتی از قبیل ظرفیت وزن، هزینه‌های نصب و نگهداری، صدا و نرمی حرکت و… توجه کرد.
هر کدام از این آسانسورها معایب و مزایایی دارند اما بهترین آسانسور برای شما آسانسوری است که با فضا، نیازهای حرکتی و همچنین بودجه‌ی شما هماهنگ باشد.
Add a Comment